Kışa Hazır mısın?

Bağışıklık sistemimiz bizi hastalıklara karşı korur. Özellikle kış döneminde artan grip ve soğuk algınlığı gibi hastalıklarla savaşta bağışıklık sistemimize çok iş düşer.

Yoğun stres, çevre kirliliği ve işlenmiş gıda tüketimi bizlerin bağışıklık sistemlerini etkileyerek zayıflatmaktadır. Ancak bunlar ne yazık ki şehir hayatının rutinleri, kaçma şansımız pek yok… Üstüne bir de kapalı ortamlarda çalışma, toplu taşıma gibi faktörler eklenince kışın hasta olmamak gerçekten çok zor.

Bağışıklık sisteminizi özellikle kışa girerken destekleyebileceğiniz ve hastalıklara karşı bağışıklık sisteminizi güçlendirmek için alabileceğiniz takviyeleri bilimsel yayınlar ışığında derledik.

 

 

Beta-glukan
Beta-glukanlar doğal polisakkaritler olup, hücre duvarının ana yapısal bileşenleridir. Bağışıklık sistemine etki ederler. Elde edilme kaynağına bağlı olarak çözünürlüğü, kütlesi, dallanma derecesi ve polimer yükü gibi özellikleri değişir.

Beta-glukanlar hakkında en çok çalışma Beta-glukan(1,3) – (1,6) ile yapılmış ve bu çalışmalarda Beta-glukan (1,3) – (1,6)`nın bağışıklık sistemi üzerine olumlu etkileri gözlenmiştir.

2012 yılında Almanya`da yapılan bir çalışmada günlük 900 mg Beta-glukan(1,3) – (1,6) veya plasebo (yani aktif bileşen içermeyen ürün) verilmiştir (50/50). Çalışma sonucuna göre Beta-glukan(1,3) – (1,6) alanların %25 daha az soğuk algınlığına yakalandığı gözlenmiştir(1).

2013 yılında Almanya`da yapılan bir diğer çalışmada günlük 900 mg Beta-glukan(1,3) – (1,6) veya plasebo (yani aktif bileşen içermeyen ürün) verilmiştir. Çalışma sonucuna göre Beta-glukan(1,3) – (1,6) alanların %20 daha az soğuk algınlığına yakalandığı gözlenmiştir(2).

Beta-glukan(1,3) – (1,6)`nın bağışıklık sistemine olumlu etki ettiği ve vücut direncinin arttığı gözlenmiştir(2,3). Özellikle bu etkinin çıkabilmesi için hastalık sezonu başlamadan önce Beta-glukan(1,3) – (1,6) alınması önerilmektedir(1,2).

Vitamin C
Vitamin C veya askorbik asit suda çözünen vitaminlerdendir. Çoğu bitki ve hayvan vitamin C veya askorbik asidi sentezleyebilir. Ancak insanlar sentezleyemezler. Suda çözündüğü için de vücudumuzda depolayamayız. Bu nedenle sürekli olarak her gün beslenme ile vitamin C almamız gereklidir(4).

Günlük almamız gereken ve birçok biyolojik süreçte yer alan vitamin C`nin önemli sağlık yararları da vardır. Öncelikle önemli bir antioksidan olan vitamin C’nin, antikanserojen yani kansere karşı koruyucu ve immünomodülatör yani bağışıklık sistemimizi düzenleyici etkileri de vardır(4).

Vitamin C`nin bağışıklık sistemine olan etkisinin doğrudan bağışıklık sistemimizin hücreleri üzerinden olduğu düşünülmektedir. Araştırmacılar vitamin C`nin bağışıklık sistemimizin önemli hücreleri olan T-hücreleri ve B-hücrelerini harekete geçirdiğini belirtmektedir(5).

Propolis
Propolis, bal arıları tarafından bitki bölümlerinden, tomurcuklardan ve eksüdalardan (salgı) toplanan maddelerden üretilen doğal reçineli bir karışımdır. Propolis mekanik özellikleri nedeniyle arılar tarafından kovan yapımında ve onarımında kullanılır. Bu sayede kovanlarına hem dış etkenlere karşı bariyer oluştururken, hem de kovanlarını zararlı mikro-organizmalardan da korurlar(7).

Arıların kovanlarını korumak için ürettikleri propolisin önemi günümüzde gittikçe anlaşılır hale gelmiştir. Araştırmacılar propolisin antimikrobiyal etkisi ile soğuk algınlığı ve grip benzeri enfeksiyonlarda fayda sağlayabileceğini belirtmektedir(7).

2016 yılında yapılmış bir çalışmada araştırmacılar propolisin bağışıklık sistemi üzerine etkisini değerlendirmişlerdir. Araştırma sonucunda propolisin DNA hasarını engellediği ve bağışıklık sistemini desteklediği gözlenmiştir(8).

Japonya`da yapılan diğer bir çalışmada da propolisin bağışıklık sistemini uyaran IgG ve IgM gibi maddelerin salınmasını arttırdığı ve bağışıklık sistemini güçlendirdiği belirtilmiştir(9).

Antioksidan, antiinflamatuvar, antibakteriyel, antiviral ve antifungal etkileri olan propolisin günlük alımı birçok uzman tarafından önerilmektedir (10).

Çinko
1960’larda çinkonun bağışıklık sistemimiz için gerekli olduğu anlaşıldı. Çinko ile hücreler özellikle bağışıklık sistemini aktifleyecek sinyaller gönderebilir(11).

Çinko vücudumuzun fonksiyonlarını yapabilmesi için çalışan birçok enzimin çalışma süreci için gereklidir. Çinko eksikliği durumunda birçok hastalık ortaya çıkabilir. Düşük çinko seviyesine sahip bireylerde, bağışıklık hücrelerinin yeterince üretilmediği gösterilmiştir. Çinko eksikliğinin yaşlılarda ve çocuklarda zatürre ve diğer enfeksiyonlara karşı vücudun korumasız kalmasına neden olabileceği düşünülmektedir(12).

Çinko hücresel fonksiyonun ve metabolizmanın birçok yönden düzenlenmesi için gerekli olduğundan, eksikliği durumunda bağışıklık sistemi, büyüme, üreme fonksiyonu ve beyin gelişimi gibi birçok vücut fonksiyonu olumsuz yönde etkilenebilir(13).

Kuşburnu

Kuşburnu, her geçen gün hayatımıza daha çok giren geleneksel tıpta yeri olan önemli bir bitkidir. Kurutulmuş kuşburnu ve tohumlar ilaç yapmak için birlikte kullanılır. Meyvesinde vitamin C (askorbik asit) başta olmak üzere antioksidan bileşikler bolca bulunur(14, 15).

Geleneksel tıpta özellikle böbrek hastalıkları başta olmak üzere, bağışıklık sistemini güçlendirmek, ishal, ateş ve soğuk algınlığının önlenmesi ve tedavisinde kullanımı vardır(14).

Peki Hepsini Nereden Bulabilirim?

Bunların hepsini ayrı ayrı bulmak ve uygun şekilde hazırlayıp içmek veya yemek zor olabilir. Bu nedenle eczanelerde özellikle Beta-glukan(1,3) – (1,6) başta olmak üzere vitamin C, propolis, çinko ve kuşburnu içeren günde tek doz alınabilecek ürünler olduğunu belirtmek isteriz.

Lütfen bu ürünleri alırken doktorunuza ve eczacınıza danışınız. Özel bir durumunuz veya hastalığınız varsa lütfen bunu doktorunuz ve eczacınız ile görüşünüz. Bağışıklık sistemi çok önemli ve çok hassastır.

Referanslar:

  1. Graubaum et al. A Double-Blind, Randomized, Placebo-Controlled Nutritional Study Using an Insoluble Yeast Beta-Glucan to Improve the Immune Defense System, Food and Nutrition Sciences, 2012, 3, 738-746
  2. Auinger et al. Yeast (1,3) -(1,6)-beta-glucan helps to maintain the body’s defence against pathogens: a double-blind, randomized, placebocontrolled, multicentric study in healthy subjects, Eur J Nutr (2013) 52:1913–1918
  3. Stier et al. Immune-modulatory effects of dietary Yeast Beta-1,3/1,6-D-glucan, Nutrition Journal 2014, 13:38
  4. Naidu et al. Vitamin C in human health and disease is still a mystery? An overview, Nutrition Journal 2003, 2:7
  5. Carr et al. Vitamin C and Immune Function. Nutrients. 2017 Nov 3;9(11)
  6. FAO/WHO Expert Consultation on Human Vitamin And Mineral Requirements, 2004.
  7. Wagh V. Propolis: A Wonder Bees Product and Its Pharmacological Potentials, Advances in Pharmacological Sciences Volume 2013, Article ID 308249
  8. Ebeid et al. Assessment of the radioprotective effect of propolis in breast cancer patients undergoing radiotherapy. New perspective for an old honeybee product, Journal of Radiation Research and Applied Sciences,2016.
  9. Takagi et al. Immune Activation and Radioprotection by Propolis, The American Journal of Chinese Medicine, Vol. 33, No. 2, 231–240
  10. AL-Ani et al. Antimicrobial Activities of European Propolis Collected from Various Geographic Origins Alone and in Combination with Antibiotics, Medicines 2018, 5, 2
  11. Wessel et al. Zinc as a Gatekeeper of Immune Function, Nutrients 2017, 9, 1286
  12. National Institutes of Health, Zinc: Fact Sheet for Health Professionals, 2019
  13. King et al. Biomarkers of Nutrition for Development (BOND)—Zinc Review–5, The Journal of nutrition 146.4 (2015): 858S-885S.
  14. WebMD, Rose Hip, 2019
  15. Nagatomo et al. Rosehip Extract Inhibits Lipid Accumulation in White Adipose Tissue by Suppressing the Expression of Peroxisome Proliferator-activated Receptor Gamma, Prev Nutr Food Sci. 2013 Jun; 18(2): 85–91.